Θεωρείται αυτοάνοσου υποστρώματος νόσημα και έχει το χαρακτηριστικό γνώρισμα, ότι όταν προσβάλλει μία άρθρωση δεν υποχωρεί (μπορεί να υφίεται αλλά δεν υποχωρεί) μέχρι να καταστρέψει ολοσχερώς την άρθρωση αυτή.
Ποια είναι η συχνότητά της
Η συχνότητα στο γενικό πληθυσμό είναι 1%. Στην Ελλάδα είναι 0,69% του ενήλικα πληθυσμού.
Οι γυναίκες νοσούν από Ρ.Α. σχέση με τους άνδρες 3 : 1.
Η Ρ.Α. προσβάλλει ηλικίες 30-60 ετών αλλά εμφανίζεται και σε παιδιά.
Η P.A. χαρακτηρίζεται από εξάρσεις και υφέσεις.
Η προσβολή Ρ.Α. εμφανίζει παράλληλη αύξηση με την ηλικία του ατόμου.
Ποσοστό 10% των ασθενών με Ρ.Α. εμφανίζουν καταστρεπτική αρθρίτιδα ή οποία δεν υποχωρεί στα συνήθη θεραπευτικά μέσα.
Ποσοστό 15% του συνόλου των ασθενών με Ρ.Α. εμφανίζει πλήρη ύφεση.
Υπάρχουν προγνωστικά στοιχεία για την εξέλιξή της;
Η παρουσία α) του ρευματοειδούς παράγοντα ο οποίος χαρακτηρίζει τη νόσο β) παρουσία Α.Ν.Α. (anti-nuclear antibodies = αντιπυρηνικά αντισώματα) γ) έναρξη Ρ.Α. πριν από την ηλικία των 50 ετών στους άνδρες δ) χαμηλό κοινωνικοοικονομικό υπόστρωμα ε) παρουσία αντιγόνου λευκοκυττάρων HLA-DR4 ή HLA-DW4 στ) παρουσία οζιδίων στον υποδόριο ιστό (κάτωθεν του δέρματος – προσβολή πολλών αρθρώσεων – αύξηση ΤΚΕ – CRP – RF) προδικάζουν ΚΑΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ.
Ποια είναι τα συμπτώματα – εκδηλώσεις της
Τα αρχικά συμπτώματα της Ρ.Α. ποικίλλουν. Στην πλειονότητα των ασθενών η έναρξη της νόσου είναι αιφνίδια (πολλές φορές περνάνε μήνες ή και χρόνια για να γίνει διάγνωση Ρ.Α.).
Το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα, το οποίο χαρακτηρίζει τη Ρ.Α. είναι η ΠΡΩΪΝΗ ΔΥΣΚΑΜΨΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΚΑΡΠΙΟΦΑΛΑΓΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΕΤΑΤΑΡΣΙΟΦΑΛΑΓΓΙΚΩΝ ΑΡΘΡΩΣΕΩΝ η οποία υποχωρεί κατά την διάρκεια της ημέρας.
Επειδή η διάγνωση της Ρ.Α. είναι δύσκολη η Αμερικανική Ρευματολογική Εταιρεία, έχει θεσπίσει κριτήρια, τα οποία βοηθούν στη διάγνωσή της.
Για την διάγνωση της Ρ.Α. απαιτείται συνύπαρξη 4 από τα παραπάνω αυτά κριτήρια.
* ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ 1 – 4 ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΦΙΣΤΑΝΤΑΙ ΧΡΟΝΙΚΑ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ 6 ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ.
Επίσης, α) η ανεύρεση αντισωμάτων κατά της κιτρουλίνης β) παρουσία ρευματοειδούς παράγοντα (ο Ρ.Π. είναι αρνητικός σε ποσοστό 30% των ασθενών στην αρχική πορεία της Ρ.Α. αλλά κατά την εξέλιξη της Ρ.Α. ανιχνεύεται σε ποσοστό 85% (Latex test).
Ο ρευματοειδής παράγοντας εμφανίζεται – συνοδεύει και άλλα νοσήματα εκτός από την Ρ.Α;
εβαίως, σε πλειάδα νοσημάτων:
1. ΟΣΤΕΟΜΥΕΛΙΤΙΔΑ.
2. ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΟ ΕΡΥΘΗΜΑΤΩΔΗ ΛΥΚΟ.
3. ΧΡΟΝΙΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ.
4. ΥΠΟΞΕΙΑ ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΗ ΕΝΔΟΚΑΡΔΙΤΙΔΑ.
5. ΝΕΟΠΛΑΣΙΕΣ – ΚΑΚΟΗΘΕΙΕΣ.
6. ΣΥΝΔΡΟΜΟ Sjogren.
7. ΧΡΟΝΙΕΣ ΗΠΑΤΟΠΑΘΕΙΕΣ.
8. ΣΑΡΚΟΕΙΔΩΣΗ.
9. ΔΙΑΜΕΣΗ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΙΝΩΣΗ.
10. ΛΟΙΜΩΔΗ ΜΟΝΟΠΥΡΗΝΩΣΗ.
11. ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Β΄.
12. Tbc.
13. ΣΥΦΙΛΗ.
14. ΛΕΠΡΑ.
15. ΛΕΪΣΜΑΝΙΑΣΗ ΣΠΛΑΧΝΙΚΗ.
16. ΣΧΙΣΤΟΣΩΜΙΑΣΗ.
17. ΕΛΟΝΟΣΙΑ.
Χαρακτηριστική είναι η ύπαρξη Ρ.Π. στις διάφορες κολλαγονώσεις και στον υγιή πληθυσμό.
Ποια είναι η θεραπεία της;
Η θεραπεία της Ρ.Α. πρέπει να αρχίζει άμεσα, με τη διάγνωση της νόσου, διότι χωρίς θεραπεία η νόσος καταλήγει σε ολοκληρωτική αναπηρία του ατόμου.
Μάλιστα, η Αμερικανική Ρευματολογική Εταιρεία αναφέρεται σε 4 στάδια της Ρ.Α. που αρχίζουν από την απώλεια της εκτέλεσης των καθημερινών ασχολιών και αυτοεξυπηρετήσεων μέχρι το στάδιο 4 που περιλαμβάνει πλήρη αναπηρία του αρρώστου, αδυναμία εκτέλεσης προσωπικής υγιεινής, αυτοεξυπηρέτησης, με φυσική επίπτωση στην ψυχική οργάνωση – κοινωνική συμπεριφορά του αρρώστου.
Η κλασσική θεραπεία της Ρ.Α. περιλαμβάνει :
1. Αντιφλεγμονώδη φάρμακα.
2. Ανοσοκατασταλτικά φάρμακα (κορτιζόνη, μεθοπρεκίτη, χλωροκίνη)
Τα τελευταία χρόνια συζητούνται τα τροποποιητικά φάρμακα ή τροποποιητικά φάρμακα με βιολογικούς παράγοντες
Οι βιολογικές αυτές θεραπείες έχουν δημιουργηθεί με μοριακές τεχνικές, χωρίς τη χρήση φυσικής πρώτης ύλης, όπως συμβαίνει με τα κλασσικά «ανοσοτροποποιητικά» φάρμακα (μεθοτρεξάνη – λεμφουνομίδη – κυκλοσπορίνη – σαλφαλαζίνη – υδροζυχλωροκίνη – κορτιζόνη) και στρέφονται εναντίον συγκεκριμένων στόχων όπως δρούν τα μονοκλωνικά αντισώματα.
Οι :
1. Anti-TFNa παράγοντες (Adalimumab – etanercept – infliximab).
2. Ο ανταγωνιστής του υποδοχέα της ιντερλευκίνης (IL – 1 anakinra).
Anti-IL-6 (tocilizumab) είναι σήμερα τα πολύ «ισχυρά όπλα» που διαθέτει ο γιατρός για την αποτελεσματική θεραπεία της Ρ.Α.
Σαν παρατήρηση : οι βιολογικές θεραπείες είναι συμφέρουσες και από οικονομικής επίσης άποψης καθώς ο δείκτης κόστους ωφέλειας είναι εντός των αποδεκτών επιπέδων οικονομικής αποτελεσματικότητας.
Συνηθισμένες παρενέργειες των φαρμάκων αυτών είναι οι λοιμώξεις. Βέβαια, η εφαρμογή των προηγούμενων, προϋποθέτουν συνεργασία άψογη – κατανόηση – επικοινωνία ανθρώπινη και επιστημονική παραδοχή μεταξύ του αρρώστου και του θεράποντα γιατρού.
Επίσης, η «ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ» αναφέρεται σαν απαραίτητο «εργαλείο», ειδικά για τον άρρωστο με Ρ.Α.
Έτσι, η Ελληνική Εταιρεία Αντιρευματικού Αγώνα, διοργανώνει δωρεάν σεμινάρια «κηπουρικής μπαλκονιού» σε άτομα με Ρ.Α.
Επίσης, η Ελληνική Ρευματολογική Εταιρεία, έχει κυκλοφορήσει φυλλάδιο με test αυτοαξιολόγησης που είναι πολύ χρήσιμο και πρέπει να διαβαστεί από όλους (γιατρούς και ασθενείς).
Τεστ αυτοαξιολόγησης
1. Το πρωί που ξυπνάτε, νιώθετε δυσκαμψία στις αρθρώσεις και στην περιοχή γύρω από αυτές;
Ναι Όχι Σχεδόν ποτέ
Τα άτομα με ρευματοειδή αρθρίτιδα υποφέρουν από πρωϊνή δυσκαμψία στις αρθρώσεις.
2. Αν απαντήσατε «ναι» και έχετε πράγματι πρωινή δυσκαμψία, αυτή διαρκεί περισσότερο από μισή ώρα έως ότου παρατηρήσετε σημαντική βελτίωση;
Ναι Όχι Δεν γνωρίζω
Συνήθως η πρωινή δυσκαμψία διαρκεί περισσότερο από μισή ώρα και μετά βελτιώνεται.
3. Σας έχει εξετάσει γιατρός και έχει βρει 2, 3 ή περισσότερες αρθρώσεις που πονάνε, είναι πρησμένες ή έχουν υγρό;
2 ή λιγότερες 3 ή περισσότερες
Η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα (ΡΑ) προσβάλλει σημεία του σώματος συμμετρικά – αν ένα γόνατο πάσχει από ΡΑ, θα πάσχει και το άλλο. Προσβάλλει επίσης, τον καρπό και πολλές από τις αρθρώσεις των δακτύλων, καθώς και τους αγκώνες, τους ώμους, τον αυχένα κ.ά.
4. Τουλάχιστον μία από τις πρησμένες αρθρώσεις βρίσκεται στον καρπό και στις μικρές αρθρώσεις των δακτύλων;
Ναι Όχι
Η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα προσβάλλει, επίσης, τον καρπό και πολλές από τις αρθρώσεις των δακτύλων.
5. Ο πόνος στις αρθρώσεις εμποδίζει τις καθημερινές σας δραστηριότητες;
Ναι Όχι Μερικές φορές
Συχνά, η νόσος περιορίζει τη δυνατότητα για εργασία και εμποδίζει τις καθημερινές δραστηριότητες, καθώς και τις χαρές και τις ευθύνες της οικογενειακής ζωής.
6. Υπάρχει συμμετρία στις πονεμένες αρθρώσεις;
(δηλαδή, πονάνε οι αντίστοιχες αρθρώσεις στις δύο πλευρές του σώματος, π.χ. αριστερό και δεξί γόνατο ή αριστερός και δεξιός καρπός;)
Ναι Όχι
Χαρακτηριστικό της ΡΑ είναι ότι προσβάλλει τα διάφορα σημεία του σώματος συμμετρικά – δηλαδή, αν ένα γόνατο πάσχει από ΡΑ, θα πάσχει και το άλλο.
7. Τα συμπτώματα αυτά υπάρχουν για λιγότερο ή για περισσότερο από 6 εβδομάδες;
Περισσότερο Λιγότερο
Στη ΡΑ τα συμπτώματα επιμένουν για μεγάλα διαστήματα.
8. Έχετε ρευματικά οζίδια;
Ναι Όχι Δεν γνωρίζω
Τα ρευματικά οζίδια είναι ένδειξη φλεγμονής από ΡΑ.
9. Είστε θετική/ός στο ρευματοειδή παράγοντα (RA-test);
Ναι Όχι Δεν γνωρίζω
Οι ασθενείς με ΡΑ ταξινομούνται ως θετικοί ή αρνητικοί στο ρευματοειδή παράγοντα (RA-test). Πρόκειται για ένα αντίσωμα που η παρουσία του διαπιστώνεται με εξέταση αίματος. Περίπου 80% των ενηλίκων με ΡΑ είναι θετικοί σ’αυτό.
10. Έχετε αυξημένη ταχύτητα καθίζησης στην εξέταση αίματος;
(Αυξημένη θεωρείται η ταχύτητα που είναι μεγαλύτερη από 30mm/ώρα για τις γυναίκες και μεγαλύτερη από 20mm/ώρα για τους άνδρες)
Ναι Όχι Δεν γνωρίζω
Η αυξημένη ταχύτητα καθίζησης είναι ένδειξη φλεγμονής.
11. Έχετε αυξημένες τιμές CRP;
(Οι φυσιολογικές τιμές της CRP-δηλαδή της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης, μιας πρωτεΐνης του αίματος-είναι μικρότερες από 1,0 mg/dl)
Ναι Όχι Δεν γνωρίζω
Το αυξημένο επίπεδο CRP είναι ένδειξη φλεγμονής.
12. Ο γιατρός σας βρήκε, μετά από εξέταση, ότι είστε θετική/ός ή όχι στο αντι-CCP;
(το αντί-CCP είναι ένα αντίσωμα που βοηθά στην πρώιμη διάγνωση της αρθρίτιδας)
Ναι Όχι Δεν γνωρίζω
Η εξέταση για αντι-CCP είναι πολύ χρήσιμη μέθοδος διαγνωστικής εκτίμησης της ΡΑ.
13. Έχετε φανερή παραμόρφωση στις αρθρώσεις;
Ναι Όχι Δεν γνωρίζω
Η ΡΑ προκαλεί εμφανή παραμόρφωση στις αρθρώσεις.
14. Έχετε ακτινογραφία χεριών που δείχνει βλάβη στις αρθρώσεις;
Ναι Όχι Δεν έχω κάνει ακτινογραφίες
Η επιβεβαίωση της ΡΑ γίνεται με ακτινοφραφία και με ειδικές εξετάσεις αίματος.
15. Είναι περιορισμένη η κινητικότητα των αρθρώσεών σου και το εύρος της κίνησής τους;
Ναι Όχι Δεν γνωρίζω
Η ΡΑ προκαλεί δυσκολίες στη λειτουργικότητα των αρθρώσεων και, κατά συνέπεια, περιορισμένη κινητικότητα.
16. Έχετε παρατηρήσει ατροφία στους μυς;
Ναι Όχι Δεν γνωρίζω
Η μειωμένη δραστηριότητα προκαλεί μυϊκή ατροφία.
17. Αισθάνεστε, συχνά, κουρασμένη/ος, σε σημείο που να γίνεται ενοχλητικό, ή έχετε την ενέργεια που είχατε πάντα;
Ναι Όχι Δεν γνωρίζω
Οι ασθενείς εμφανίζουν, εκτός των άλλων συμπτωμάτων και χρόνια κόπωση, απώλεια όρεξης, κακουχία και πιθανώς χαμηλό πυρετό.
18. Έχει κάποιος από την οικογένειά σας ρευματοειδή αρθρίτιδα;
(π.χ. αδερφός/ή, πατέρας/μητέρα, ξάδερφος/η)
Ναι Όχι Δεν γνωρίζω
Συχνά, παρατηρείται ρευματοειδής αρθρίτιδα σε συγγενείς. Υπάρχει μια κληρονομική προδιάθεση για την νόσο.
Αν έχεις απαντήσει «ΝΑΙ» στις περισσότερες ερωτήσεις, έχεις σοβαρές ενδείξεις που υποδηλώνουν την παρουσία ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ) είναι μία νόσος, η οποία, με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή αναπηρία.
Σήμερα υπάρχουν εξειδικευμένες θεραπείες που αναστέλλουν την εξέλιξη της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και εφαρμόζονται μόνο από τον ειδικό ρευματολόγο. Όσο πιο νωρίς γίνει η σωστή διάγνωση και εφαρμοστεί αποτελεσματική αντιμετώπιση, τόσο περισσότερο καθυστερεί ή σταματά η φθορά των αρθρώσεων, με αποτέλεσμα να αποφεύγεται η αναπηρία ή η παραμόρφωσή τους. Η ιατρική επιστήμη εξελίσσεται με αστρονομική ταχύτητα. Σήμερα, υπάρχουν δραστικές θεραπείες για να πετύχουμε αυτό το σκοπό. Σημασία έχει η έγκαιρη διάγνωση, γιατί ό,τι καταστρέφεται δεν αποκαθίσταται.
elzoni.gr